مرخصی والدین (Elternzeit)

شما در صورتی می‌توانید از مرخصی والدین استفاده کنید که:

• کارمند باشید
• همراه فرزند خود زندگی کنید
• و حضانت کودک خود را برعهده داشته باشید.
• شاغل نباشید و یا بیش از سی ساعت در هفته کار نکنید،
• اجازه اقامت آلمان (همراه با اجازه کار)، بشفتیگونگزدولدونگ، شهروندی آلمان یا یکی دیگر از کشورهای عضو اتحادیه اروپا (از جمله ایسلند، لیختنشتین،‌ نروژ و سویس) را داشته باشید.

لطفاً توجه داشته باشید: اگر اقامت شما طبق ۱ ماده ۲۳ قانون اقامت به علاوه عبارت (به دلیل جنگ در کشور مبدا) و یا ماده های ۲۳آ، ۲۴ و بند های ۳ تا ۵ ماده ۲۵ صادر شده باشد، باید یکی از این دو شرط را هم بر آورده کنید:

•  شاغل باشید و در مرخصی والدین بسر میبرید و پول بیکاری دریافت میکنید.
•  یا حداقل از ۱۵ ماه است که در آلمان زندگی میکنید.

اگر شما در استخدام یک شرکت یا موسسه یا اداره دولتی باشید، کارمند محسوب می شوید. حق استفاده از مرخصی والدین شامل حال کسانی که به صورت نیمه‌وقت کار می‌کنند، مینی‌جاب ( "mini-job") دارند، آوسبیلدونگ ( "Ausbildung") انجام می‌دهند و یا در حال آموزش ضمن کار هستند می‌شود. اما کسانی که شغل آزاد دارند و مستقل کار می‌کنند، افراد بی‌کار و خانه‌دار، دانش‌آموزان مدارس و دانشجویان دانشگاه ها نمی‌توانند درخواست مرخصی والدین کنند. نکته: در مورد کارمندان دولتی، قاضی‌ها و سربازان ارتش قوانین ویژه‌ای وجود دارد. برای معلومات بیشتر می‌توانید از دپارتمان نیروی انسانی در محل کار خود و یا اداره خدمات اجتماعی مشاوره بگیرید.

چه کودک مورد نظر فرزند بیولوژیک شما و/یا شریک‌زندگی شما باشد و چه شما کودکی را به فرزندی پذیرفته باشید می‌توانید برای مرخصی والدین درخواست بدهید. در موراد استثنایی حتی می‌توانید برای نگهداری از فرزندان برادر و یا خواهر خود نیز درخواست مرخصی والدین بدهید- اما تنها در صورتی که والدین اصلی کودک خود قادر به نگهداری از فرزندشان نباشند.

نکته مهم: داشتن مرخصی والدین به این معنی نیست که شما مجبورید در خانه شخصا از کودک نگهداری کنید یعنی شما می‌توانید با وجود داشتن مرخصی والدین، فرزند خود را طی روز به مهدکودک ("Kita") بسپارید. برای معلومات بیشتر در مورد مراقبت از کودکان و مراکزی که برای آن وجود دارد به فصل «مهدکودک» مراجعه کنید. 

نه. شما طی مرخصی والدین از محل کار خود حقوق دریافت نمی‌کنید اما می‌توانید برای دریافت «کمک هزینه والدین» ("Elterngeld") درخواست بدهید. کمک‌هزینه والدین یک کمک‌هزینه دولتی است که در اختیار والدین کودکان کم‌ سن و سال قرار می‌گیرد. برای معلومات بیشتر در مورد این کمک هزینه به فصل «کمک هزینه والدین» مراجعه کنید.

هر یک از والدین می‌تواند به ازای هر کودک به مدت سه سال به مرخصی والدین برود. در مورد مادران، این مرخصی سه ساله مرخصی شش هفته‌ای اجباری پس از زایمان را نیز در بر می‌گیرد.

پدران در زودترین حالت می‌توانند مرخصی خود را از زمان تولد نوزاد شروع کنند و مادران، پس از اتمام مرخصی شش هفته‌ای یاد شده. هر دوی والدین باید حداقل بخشی از مرخصی خود را تا پیش از تولد سه سالگی کودک گرفته و تا پیش از هشت سالگی او کل مرخصی مربوطه را به پایان برسانند. گذشته از این قاعده کلی، والدین می‌توانند آزادانه زمان آغاز و پایان مرخصی خود را تعیین کنند. پدر و مادر مجبور نیستند که هر دو به مرخصی والدین بروند- برخی از والدین ممکن است ترجیح بدهند تنها یکی از آنها از این مرخصی استفاده کند.

شما باید به صورت کتبی درخواست مرخصی والدین را به مافوق خود در محل کارتان بدهید. ثبت‌نام از طریق تلفن و یا ایمیل ممکن نیست. نامه کتبی شما لازم نیست فرم اداری خاصی داشته باشد، اما برای تسهیل کار می‌توانید یک نمونه نامه درخواست را در وبسایت elternzeit.de پیدا کرده، پر کنید و تحویل محل کار خود بدهید. در این نامه لازم است زمان شروع و پایان مطلوب خود برای مرخصی را ذکر کنید. فراموش نکنید که پس از تحویل نامه درخواست رسید کنید تا زمان تحویل نامه به طور رسمی مشخص باشد و بعدها مشکلی ایجاد نشود.

توجه داشته باشید:‌ پیش از سه سالگی کودک خود، زمانی که برای مرخصی والدین درخواست می‌دهید باید مشخص کنید که چطور قصد دارید میزان مجاز مرخصی خود را طی دو سال آینده استفاده کنید. به این دوره زمانی "Bindungszeitraum" گفته می‌شود. بعد از اعلام برنامه زمانی به محل کارتان،‌ شما تنها در صورتی می‌توانید نحوه گرفتن مرخصی خود را تغییر بدهید که مافوق شما با تغییر مورد نظر موافقت کند.

در صورتی که فرزند شما پس از 01.07.2015  متولد شده قواعد زیر در مورد شما صدق می‌کند:

• در صورتی که قصد دارید قبل از تولد سه سالگی فرزند خود به مرخصی والدین بروید باید حداقل از هفت هفته پیش به رئیس خود اطلاع بدهید.
• در صورتی که قصد دارید بین سه سالگی تا هشت‌ سالگی فرزند خود به مرخصی والدین بروید باید حداقل از سیزده هفته قبل به رئیس خود اطلاع بدهید.

اگر فرزند شما پیش از 01.07.2015 به دنیا آمده،  فرقی ندارد که کی قصد دارید به مرخصی والدین بروید: باید حداقل از هفت هفته قبل به مافوق خود در محل کار اطلاع بدهید که درخواست مرخصی والدین دارید.

در بعضی موارد خاص، مثلا وقتی که نوزاد زودتر از موعد متولد شود، می‌توان این مهلت‌های قانونی را تغییر داد. در این صورت لازم است مستقیم با مافوق خود صحبت کنید و شرایط را توضیح بدهید.

تا وقتی که شما در مرخصی والدین هستید طبق قانون مافوق شما حق اخراج شما را ندارد. در صورتی که به موقع درخواست خود برای مرخصی والدین را ثبت کنید، محافظت قانونی شما در مقابل اخراج هشت هفته پیش از شروع مرخصی شما آغاز می‌شود. یعنی از هشت هفته پیش از شروع مرخصی تا پایان آن رئیس شما حق اخراج شما را ندارد. در صورتی که شما تصمیم بگیرید مرخصی خود را به چند دوره کوتاه‌تر تقسیم کنید، طبق قانون رئیس شما طی هیچ کدام از این دوره‌ها نمی‌تواند شما را اخراج کند.

موارد استثنایی وجود دارد که در آنها ممکن است فرد در معرض اخراج قرار بگیرد، به عنوان مثال انحلال شرکت یا تخلف کارمند از مفاد قرارداد. اما در این موارد شما تنها در صورتی اخراج خواهید شد که اداره‌ی ناظر بر سلامت شغلی و امنیت فضای کار ("Aufsichtbehörde") با اخراج شما موافقت کند. به بیان دیگر،‌ تنها پس از بررسی مسئله و اعلام موافقت این اداره است که رئیس شما می‌تواند شما را اخراج کند. حتی در صورت موافقت این اداره، شما می‌توانید به این تصمیم اعتراض و شکایت کنید. شکایت خود را حداکثر سه هفته پس از دریافت حکم اخراج باید تسلیم کنید. برای پیدا کردن وکیلی که بتواند در این مورد به شما کمک کند به وب‌سایت  anwaltauskunft.de  مراجعه کنید.

بله، می‌توانید. اما به خاطر داشته باشید که در قرارداد شما مهلت مشخصی برای اعلام استعفا قید شده   ("Kündigungsfrist") که باید آن را رعایت کنید.

بله. در صورتی که بازگشت به همان کار پیشین ممکن نباشد، مافوق شما باید یک موقعیت کاری مشابه را در اداره/شرکت در اختیار شما بگذارد. این به این معنی است که کارفرمای شما نمی‌تواند به شما کاری بدتر از کار قبل بسپارد یا حقوق کمتری به شما بپردازد.

اگر قصد دارید طی مرخصی والدین به طور کامل دست از کار بکشید (و نیمه‌وقت کار نکنید)، به ازای هر یک ماهی که در مرخصی والدین به سر ببرید،‌ از میزان تعطیلات باحقوقی که هر سال دارید ۱۲/۱کم می‌شود. یعنی مثلا اگر تصمیم بگیرید که یک سال مرخصی والدین بگیرید، کل تعطییلات سالانه شما از میان می‌رود. اما این در مورد اضافه‌کاری و یا باقی‌مانده تعطیلاتی که از پیش از مرخصی والدین داشته‌اید صدق نمی‌کند؛ در نتیجه شما می‌توانید بعد از تمام شدن مرخصی والدین، از تعطیلات باقی مانده خود استفاده کنید.
اگر تصمیم بگیرید که طی مرخصی والدین به صورت نیمه‌وقت کار کنید،‌ تعطیلات سالانه شما سر جای خود باقی می‌ماند و کاهش پیدا نمی‌کند. در مقابل باقی مانده مرخصی و تعطیلاتی که از پیش داشته‌اید از میان می‌رود.

اگر در مورد مرخصی والدین سوالی دارید می‌توانید به مراکز مشاوره مهاجرت (MBE) مراجعه کنید. کارکنان این مراکز به زبان‌های زیادی مسلط هستند و می‌توانند شما را راهنمایی کنند. برای پیدا کردن یک مرکز مشاوره مهاجرت در نزدیکی خود به وب‌سایت bamf.de مراجعه کنید.