سیستم مدارس در آلمان

به‌روزرسانی 11.03.2024

سیستم آموزشی مدرسه ها در آلمان چگونه است؟

سیستم مدارس در آلمان در هر ایالت متفاوت است. یعنی در هر یک از ۱۶ ایالت فدرال آلمان یک سیستم متفاوت آموزش پرورش وجود دارد. اما رفتن به مدرسه در همه  ایالت‌ها اجباری است و به همه بصورت یکسان اعمال می شود و مدارک تحصیلی از هر ایالت  فدرال المان که باشد در سراسر آلمان به رسمیت شناخته میشود و ارزش یکسان دارد.

نظام آموزشی مدارس آلمان چگونه است؟

مدرسه رفتن اجباری

در آلمان، همه کودکان باید معمولا از سن ۶ یا ۷ سالگی شامل مدرسه شوند و حد اقل تا کلاس نهم را بصورت اجباری آموزش ببینند و تحصیل کنند.
این قاعده کلی برای کودکان و نوجوانان پناهنده نیز بصورت یکسان اعمال می شود. هر کودکی که شش سال یا بیشتر از آن سن داشته باشد، معمولا پس از ورود به آلمان، باید بزودترین فرصت ممکن شامل مدرسه شود. مقررات آموزشی در هر یک از ایالت‌ها متفاوت است. برای اطلاعات دقیق و جزئیات بیشتر، به بخش معلوماتی سیستم آموزشی مدارس در ایالت خودتان مراجعه کنید.

مهم: والدینی که که فرزندان خود را به مدرسه نمی فرستند، مجبور خواهند شد که جریمه های سنگی را پرداخت کنند.

کودک من به کدام مدرسه باید ثبت نام شود؟

در اولین سالهای مدرسه تمام کودکان باید در یک مدرسه ابتدایی (Grundschule) شرکت کنند. مدرسه ابتدایی متشکل از ۴ تا ۶سال تحصیل است، که البته بستگی به ایالتی دارد که شما در آن زندگی میکنید. پس از مدرسه ابتدایی، دانش آموزان به مدرسه‌های متوسطه میروند که این هم بستگی دارد قواعد ایالت شما چگونه است و یا هم نظز به استعداد و نمرات شان میتوانند مستقما به دبیرستان (لیسه) یا همان گمنازیوم شامل شوند. اینکه کودک یا نو جوان به چه نوع مدرسه متوسطه‌ای شامل میشود، تاثير قابل توجهی در زندگی آینده اش دارد. چون نوعیت این مدرسه‌ها نظر به استعداد و نمرات کودک مشخص میشود.
نمرات خوب، گزینه های بهتر و فرصت‌هایی بیشتری برای فرزند تان میدهد که بعدا در تحصیلات عالی بهتر و حرفه‌های اصلی دسترسی پیدا کند. بالاترین مدرک اتمام مدرسه همان دیپلم است که بنام (Abitur) یاد میشود. تنها با چنین مدرکی فرزند شما میتواند وارد دانشگاه شود. در برخی از ایالت‌های فدرال، نمرات دانش آموزان و ارزیابی‌های معلمان تعین میکند که فرزند شما باید به چه نوع مدرسه متوسطه یا دبیرستانی برود. اما در بعضی از ایالت‌های فدرال، معلمان تنها می توانند پیشنهاد خود را ارائه دهند، و در نهایت والدین در این باره تصمیم می گیرند. این بدان معنی است که شما نباید حتما به ارزیابی ها و توصیه های معلم قناعت کنید، باید سعی کنید برای آینده کودک‌تان بیشتر تلاش کنید. اما فراموش نکنید که در بسا موارد دشوار است که دبیرستانی پیدا کنید که فرزند شما را با وجود نمرات بد قبول کند.

برای اینکه جزئیات دقیق موضوع انتخاب مدرسه متوسطه یا دبیرستان در ایالت خود را بدانید، در اخر این صفحه به بخش معلوماتی مدرسه‌ها در هر ایالت مراجعه کنید.

سیستم نمرات و مدارک چگونه است؟

سیستم رتبه بندی و نمره در آلمان از ۱ تا ۶ است. ۱ بهترین درجه و ۶ بدترین است. دو بار در سال، دانش آموزان مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و نمرات مشخص برای هر مضمون درسی دریافت می کنند. نمرات ارزیابی در میانه سال را معمولا در اواخر جنوری صادر می شود و وسیله‌ای برای ارزیابی عملکرد دانش آموزان توسط والدین است. ارزیابی اخر سال قبل از تعطیلات تابستانی صادر میشود و، تعیین می‌کند که آیا فرزند شما موفق شده است به کلاس بالاتر اشتراک کند یا نیاز به تکرار سال قبل دارد. در اکثر مدارس ابتدایی، در دوسال اول مدرسه  نمرات خاصی در گزارش ارزیابی درج نمیشود، اما فقط یک ارزیابی مختصر عملکرد فرزند شما توسط معلم انجام میشود و نظریات نوشته میشود.

مهم: باید متوجه باشیم که اگر کودکان نمرات پائین دریافت میکنند فاجعه نیست. معلمان خوشحال می شوند که به شما و فرزندتان برای بهتر شدن نمرات توصیه و کمک کنند. در این مورد می توانید اطلاعات بیشتری را در بخش «فرزند من در مدرسه مشکل دارد، چه کنم؟» بیشتر بخوانید. اما می توانید ادارات و مراکز مشاوره در خارج از مدرسه نیز مشاوره بگیرید. در  وب سایت Beim JMD می توانید مراکز مشاوره در نزدیکی خود را بیابید. همچنین می توانید اط طریق خط والدین روزانه از ساعت ۹ صبح تا ۵ بعد از ظهر با شماره تلفن رایگان ۰۸۰۰۷۷۷۱۸۷۷ زبان های آلمانی و انگلیسی مشاوره دریافت کنید. 

کودکان و نوجوانانیکه آلمانی نمیدانند کدام مدرسه میروند؟

کودکان و نوجوانانی که به زبان آلمانی آشنایی کمتری دارند و یا کاملا جدید به آلمان آمده اند، ابتدا باید در کلاس های ویژه شرکت کنند که در آنها فقط زبان یاد می گیرند و با فرهنگ آلمانی آشنا می شوند. این کلاس ها معمولا بنام (Übergangsklassen)،
(Ü-Klassen) ،(Vorbereitungsklassen) و یا (Willkommensklassen) یاد می شوند. در این کلاس های کودکان برای ورود به مدارس عادی آماده می شوند. سپس، دانش آموزان به تدریج با توجه به سن، عملکرد و مهارت های زبان مورد ارزیابی قرار می گیرند و مطابق به آن وارد مدرسه‌های عادی میشوند.

در کنار مدارس دولتی دیگر کدام مدره ها وجود دارند؟

بله، مدارس خصوصی نیز درکنار مدارس دولتی در آلمان وجود دارند. این مدارس معمولا توسط شرکت‌های خصوصی، کلیسا ها و یا انجمن‌های مختلف سازماندهی می‌شوند. این مدارس اغلب دارای یک مفهوم متمایز یا روش خاص تدریس هستند وبیشتر شان در بدل پرداخت پول که هزینه‌ای هنگفتی هم دارند، ارائه خدمات میکنند. اگر میخواهید کودک شما به مدرسه خصوصی برود، ابتدا باید با آنها تماس بگیرید و شرایط و الزامات شامل شدن در ان مدرسه را بپرسید. لیست جامعی از تمام مدارس شهر خود را درقسمت معلومات عمومی در باره مدارس در ایالت  خود بیابید.

طفل من نیازمندی های خاصی دارد، باید چه کنم؟

در بسیاری از مدارس  در آلمان، کودکان دارای نیازهای ویژه یا معلولیت می توانند با کودکان عادی مشغول آموزش باشند. اما مدارس تخصصی  زیادی هم نیز فقط برای کودکانی که دارای نیازهای آموزشی خاصی هستند وجود دارد. اگر کودک شما دوره اولیه مهد کودک را در آلمان سپری کرده باشدِ، همان مهد کودک (کودکستان) و یا اگر تازه آمد‌ه اید، کارگران اجتماعی در محل اقامت شما می توانند به شما راهنمایی کنند که کودک را چگونه و در چه مرکز آموزشی ثبت نام کنید. اگر فرزند شما در مهد کودک است ، کارکنان آنجا می توانند به شما در مورد تربیت و پرورش مشاوره دهند. همچنین در وب سایت Beim JMD می توانید مراکز مشاوره در نزدیکی خود را بیابید. کارمندان آنجا به زبان های مختلف صحبت می کنند. همچنین می توانید اط طریق خط والدین روزانه از ساعت ۹ صبح تا ۵ بعد از ظهر با شماره تلفن رایگان ۰۸۰۰۷۷۷۱۸۷۷ زبان های آلمانی و انگلیسی مشاوره دریافت کنید.  

اگر فرزند من مورد آزار و اذیت (Mobbing) قرار گیرد چه کنم؟

وقتی یک دانش آموز در مدت طولانی توسط همکلاسی هایش یا گروه دیگری از دانش آموزان مورد توهین، اذیت، تمسخر، تهدید یا آزار و اذیت قرار گیرد، به این رفتار قلدری (Mobbing) در مدرسه گفته می شود. بسیاری از کودکان از این موضوع در مدرسه تجربه تلخ دارند. هرکسی می تواند در ندرسه قربانی رفتار قلدری شود و قربانی در آن نقشی ندارد، بلکه مشکل از عاملان از رفتار ها است که می خواهند با زورگویی واکنش های تند، نا امیدی های خود را جبران کنند.

اغلب براحتی نمی توان فهمید که کودک شما قربانی قلدری است یا خیر. اگر فرزند شما به طور ناگهانی رفتاری متفاوت از خود نشان می دهد، مدرسه رفتن را دوست ندارد، اغلب بیمار است، نمرات ضعیفی دارد، دیگر نمی خواهد به کلاس های ورزشی مدرسه اشتراک کند، دارای مشکلات خواب و غیره است، می تواند نشانه‌ی از مشکلات موبینگ در مدرسه باشد. در این صورت با مهربانی با فرزند خود صحبت کنید و علت را بپرسید. به طور کلی، مهم است که شما مرتباً از فرزند خود در مورد مدرسه و دوستانش سوال کنید. وقتی در مورد مدرسه یا دوستانش صحبت می کند با دقت گوش دهید. همچنین سعی کنید به طور منظم با معلمان، مربیان، والدین دوستان فرزند خود در تماس باشید و از آنها در مورد رفتار فرزند خود سوال کنید.

اگر فرزند شما مورد آزار و اذیت قرار گرفته باشد، بلافاصله با معلمان، مددکاران اجتماعی و مربیان مدرسه صحبت کنید. آنها باید به شما کمک کنند تا در مورد چگونگی حل مشکل فکر کنید. در صورت بروز خشونت فیزیکی یا اخاذی، می توانید با پلیس تماس بگیرید. همچنین در وب سایت Beim JMD می توانید مراکز مشاوره در نزدیکی خود را بیابید. کارمندان آنجا به زبان های مختلف صحبت می کنند. همچنین می توانید اط طریق خط والدین روزانه از ساعت ۹ صبح تا ۵ بعد از ظهر با شماره تلفن رایگان ۰۸۰۰۷۷۷۱۸۷۷ زبان های آلمانی و انگلیسی مشاوره دریافت کنید.  

اگر فرزندم بصورت آنلاین مورد آزار و اذیت قرار گیرد، چه کنم؟

اغلب تصاویر یا فیلم های خجالت آور و یا ویرایش شده کودکان و جوانان بدون رضایت آنها در شبکه های اجتماعی (TikTok, Instagram, Snapchat, etc) بارگذاری می شوند. بعضی اوقات مجرمان پروفایل کودکان را هک کرده و به نام او پست می گذارند. وقتی شخصی در اینترنت مورد تهمت، تهدید یا آزار و اذیت قرار می گیرد، قلدری سایبری (Cyber-Mobbing) نامیده می شود. قلدری در فضای مجازی جرم کیفری است. اگر کودک شما قربانی قلدری در فضای مجازی شده است ، مطالب را بارگیری و ذخیره کنید، به این ترتیب شما مدرک دارید. آن را به مدرسه و در صورت لزوم به والدین عامل جنایت نشان دهید و در مورد چگونگی حل مسئله با هم فكر كنید. همچنین اپراتور سایت را مطلع کنید تا پست ها را پاک کنند. مهم است که با کودک خود در مورد فعالیت های آنلاین او صحبت کنید و اینکه چگونه می تواند از حریم خصوصی خود کند. در وب سایت klicksafe.de اطلاعات زیادی درباره آزار و اذیت اینترنتی به زبان آلمانی خواهید یافت.

کودک من در مدرسه با مشکلاتی روبرو است: چه کنم؟

طبیعی است که کودکان در ابتدا یا در در بعضی موارد با یک یا چند موضوع مشکل داشته باشند. تدریس خصوصی یا کمک درسی (Nachhilfe) اغلب می تواند کمک کند. یک معلم و یا راهنما میتواند پس از مدرسه به خانه شما بیاید و در مورد موضوعاتی که فرزند شما در آنها مشکل دارد، به او کمک می کند. مدارس کمک درسی هم در بیشتر شهر ها وجود دارد که چندین کودک با هم انجا درست میخوانند و هزینه اش نسبت به معلم خصوصی درخانه کمتر است. همچنین می توانید از دانش آموزان بزرگتر یا معلمان بازنشسته یا همسایگان کمک بگیرید که اغلب هزینه زیادی ندارند.

مهم

اگر با معلمان مشکل دارید سعی کنید همه موارد با اداره مدرسه در جریان بگذارید و اگر مشکل شما با خود مدیریت مدرسه است، این حق را دارید تا با مقامات آموزش و پرورش (Schulamt) در منطقه خود به تماس شده و شکایت کنید. همچنین در وب سایت Beim JMD و خط والدین با شماره تلفن رایگان ۰۸۰۰۷۷۷۱۸۷۷ مشاوره دریافت کنید.  

درایالت نیدر زاکسن هم مانند همه ایالت‌ها در ابتدا کودکان به مدرسه ابتدایی (Grundschule) میروند و برای دوره متوسطه و دبیرستان (لیسه) پنج گزینه وجود دارد: هاوپت شوله (Hauptschule)، رئال شوله  (Realschule)، اوبر شوله (Oberschule)، گزمت شوله (Gesamtschule) و گمنازیوم (Gymnasium).

نظام اموزشی مدارس درایالت نیدر زاکسن

گروند شوله Grundschule

درایالت نیدر زاکسن کودکان چهار سال به مدرسه ابتدایی میروند و پس از آن، والدین نظر به استعداد و علاقه کودک خود  تصمیم می گیرند، او را به کدام مدرسه بفرستند. مدرسه ها هم با ارائه پیشنهاداتی به والدین انها را در تصمیم گیری کمک میکنند. برای شروع دوره لیسه (دبیرستان)  پنج گزینه وجود دارد:

  •    هاوپت شوله     die Hauptschule
  •    رئال شوله        die Realschule
  •     اوبر شوله        die Oberschule
  •     گزمت شوله     die Gesamtschule
  •     گمنازیوم          das Gymnasium
هاوپت شوله Hauptschule

هاوبت شوله (Hauptschule) با کلاس پنجم شروع و با کلاس ۹ و یا ۱۰ ختم می شود. این مدارس فرزند شما را برای آسبلدونگ در مراحل اولیه آماده می‌سازد. فرزند شما می تواند بعد از کلاس نهم مدرک (Hauptschulabscluss)، بعد از کلاس دهم مدرک ()  و با سپری کردن یک کلاس اختصاصی دیگر بعد ار صنف دهم مدرک و با بدست آوردن مدرک (Sekundarabschluss I) به گمنازیوم راه پیدا کند. با هر دو مدرک اول، فرزند شما فرصت خوبی برای شروع آسبیلدونگ (Ausbildung) خواهد داشت. البته دانش آموزان که به گمنازیوم راه می‌یابند میتوانند ابیتور کنند و به دانشگاه بروند.

رئال شوله Realschule

رئال شوله (Realschule) با کلاس پنجم شروع می شود و به ختم کلاسهای ۹ و  ۱۰ به پایان می رسد. در این مدرسه دانش آموزان می توانند پس از کلاس ۱۰ با مدرک رئال شول ابشلوس  (Realschulabschluss) فارغ التحصیل شوند. اما همچنین می توانند  بعد از کلاس ۹ هم مدرک هاوپت شوله (Hauptschulabschluss) دریافت کنند.

 دانش آموزان با رئال شول ابشلوس (Realschulabscluss) و همچنان هاوپت شول ابشلوس (Hauptschulabschluss) می توانند آموزش‌های حرفه ای (آسبیلدونگ) را شروع کنند و اگر نمرات خوبی  داشته باشند می توانند معمولا پس از گذراندن یک امتحان ورودی  تحصیلات خود را در گمنازیوم ادامه دهند.

اوبر شوله Oberschule

اوبر شوله (Oberschule) با کلاس پنجم شروع و با کلاس ۱۰ ختم می شود. این مدارس فرزند شما در مراحل اولیه برای آسبلدونگ و دانشگاه آماده می‌سازند. فرزند شما می تواند بعد از کلاس نهم مدرک (Hauptschulabscluss) و با سپری کردن کلاس دهم مدرک (Realschulabschluss) دریافت کنند. همچنان با سپری کردن یک کلاس اختصاصی دیگر بعد ار صنف دهم میتواند به گمنازیوم برود.

هر همه مدارک، فرزند شما فرصت خوبی برای شروع آسبیلدونگ (Ausbildung) خواهد داشت. البته دانش آموزان با مدرک (Mittleren Schulabschluss)  و نمرات خوب می تواند وارد گمنازیوم و یا گزمت شوله شوند.

گزمت شوله Gesamtschule

مدرسه عمومی یا گزمت شوله (Gesamtschule) با کلاس پنجم یعنی ختم دوره ابتدایی شروع و با کلاس های نهم، دهم و یا هم سیزدهم ختم میشود. در این مدارس دانش آموزان می توانند نظر به تصمیم شان برای آینده و استعداد شان سه نوع مدرک دیپلم یا سند فراغت اخذ کنند. بعد از کلاس نهم مدرک (Hauptschulabschluss) بعد از کلاس دهم (Realschulabschluss) و بعد از کلاس سیزدهم مدرک (Abitur).

البته دو نوع گزمت شوله در این ایالت وجود دارد:

  • در Kooperativen Gesamtschule دانش آموزان باید تصمیم بگیرند که با چه مدرکی میخواهند مدرسه را پایان دهند. میتوانند مدارک رئال شوله و یا هاوپت شوله دریافت کنند.
  • در Integrierten Gesamtschule، دانش‌اموزان بعد از ختم کلاسها دهم  به دو بخش تقسیم میشوند و میتوانند از کلاس‌ نهم با مدرک هاوپت شوله و بعد از ختم کلاس دهم مدرکٰ رئال شوله و با سپری کردن موفقانه کلاس ۱۳ مدرک ابیتور دریافت کنند. 

با هر همه مدارک این مدرسه دانش آموزان میتوانند آسبیلدونگ انجام دهند ولی فقط با ابیتور میتوانند بر علاوه انجام آسبیلدونگ،  به دانشگاه هم شامل شوند.

گمنازیوم Gymnasium

گمنازیوم (لیسه) با کلاس پنجم شروع می شود و بعد از۱۲کلاس با مدرک ابیتور (Abitur) که عالی ترین مدرک تحصیلی مدرسه است به پایان می رسد. در گمنازیوم دانش آموزان باید به شدت درس بخوانند و بسیار سخت کوش باشند. دانش اموزان این مدرسه‌ها حداقل دو زبان خارجی می اموزند. دانش آموزانی که پس از کلاس ۹ یا ۱۰ گمنازیوم  را ترک می کنند، حداقل می توانند هاوپت شوله ابشلوس یا رئال شوله ابشلوس دریافت کنند. با دریافت ابیتور دانش آموزان هم میتوانند همه انواع آسبیدونگ را انجام دهند و هم به دانشگاه بروند.

کودکان چگونه شامل مدرسه میشوند؟

کودکان پناهجو چه وقت و چگونه باید به مدرسه ثبت نام شوند؟

در ایالت نیدر زاکسن همینکه به عنوان پناهنده ثبت میشوید و به شما اجازه اقامت موقت داده می شود و مرکز پذیرش اولیه (کمپ موقت) را ترک می کنید، کودک شما باید به مدرسه برود. برای ثبت نام به نزدیکترین مدرسه به محل اقامت خود مراجعه کنید. کودکانی که هنوز آلمانی صحبت نمی کنند ابتدا در کلاس‌هاس ویژه مشغول یادگیری زبان آلمانی مشغول میشوند .کارکنان مرکز اقامت به شما در روند ثبت نام کمک خواهند کرد.

چطور و چه وقت میتوانم کودکم را به مدرسه وثبت نام کنم؟

در این ایالت شکما ۱۵ ماه قبل از اینکه طفل شما به سن مدرسه رفتن برسد، از مکتب یا مدرسه ابتدایی نزدیک به خانه تان، یا مهد کودکی (کودکستان) که فرزند شما انجا دوره گذرانده است، یک نامه دریافت میکنید. در این نامه همه معلومات و یک ترمین درج شده است. در همین مدرسه باید فرزند خود را ثبت نام کنید. در طول ثبت نام، فرزند شما توسط یک دکتر بررسی خواهد شد و مهارت های زبان آلمانی خود را بررسی خواهد کرد.

کارکنان مهد کودک فرزند شما می توانند در این روند مشاوره بیشتری ارائه دهند.

Ein Projekt von:

Gefördert durch: